طلاق یک ناهنجاری اجتماعی است که باعث بروز مشکلاتی در زندگی خانوادگی می شود. احساساتی نظیر ناامیدی، یاس، افسردگی، کاهش اعتماد به نفس، اعتیاد، فساد اخلاقی و … مشکلاتی است که ممکن است بعدازطلاق به سراغ زوج هایی بیایید که زندگی مشترک خود را از دست داده اند.پرداختن به مسائل بعد از طلاق و اینکه چگونه از بروز چنین مشکلاتی جلو گیری کنیم در این مطلب آمده است.
اکثر کسانیکه طلاق گرفته اند و متارکه کرده اند از نظر روحی و روانی افت شدید می کنند و توانایی مدیریت زندگی خود را ندارند و اعتماد بنفس و اراده خود را نسبت به قبل از دست می دهند.
اگرچه طلاق یک ناهنجاری اجتماعی است اما با گسترده شدن زندگی شهری لزوم پرداختن به مسائل بعد از طلاق و مدیریت اتفاقات بعد از آن مخصوصا در میان جوانان بیش از پیش احساس می شود. ، آسیب شناسان و روانشناسان اجتماعی معتقدند احساساتی نظیر ناامیدی، یاس، افسردگی، کاهش اعتماد به نفس، اعتیاد، فساد اخلاقی و … مشکلاتی است که ممکن است بعدازطلاق به سراغ زوج هایی بیایید که زندگی مشترک خود را از دست داده اند.
بر اساس مطالعات جامعه شناختی، طلاق فرآیندی است که ابتدا دارد، اما انتهایی ندارد، به این معنا که طلاق صد درصد اتفاق نمی افتد و صرفا این مسئله به شکل حقوقی پایان می پذیرد، اما مسائل عاطفی ناخودآگاه در ذهن طرفین می ماند.
بسیاری از افرادی که متارکه کرده اند خود را فردی ناتوان و فاقد توان کافی برای ازدواج مجدد می دانند. مردان و زنان از لحاظ واکنشی که در برابر طلاق از خود نشان می دهند با یکدیگر فرق دارند. مردان طلاق را یک حادثه ناگهانی می دانند و زنان آن را به عنوان نقطه پایانی بر یک فرایند طولانی قلمداد می کنند . شاید به همین دلیل است که زنها کمتر احساسهای منفی را درباره طلاقشان دارند اما این اتفاق برایشان تنش زا تر است .
مشکلات بعد از طلاق چیست
طلاق پیامدهای منفی دارد که می تواند برای هر دو جنس مشکلاتی ایجاد کند کمتر کسی است که بعد از طلاق بتواند زندگی عادی و روزمره خود را از سر گیرد. لااقل مدتی از نظر روانی، اجتماعی و … درگیر خواهد بود. پیامدهای اجتماعی، روانی، امنیتی، مالی، عاطفی، جنسی و … زیادی با وقوع طلاق در انتظار افراد است. در این مطلب قصد داریم به مشکلاتی که زن و مرد بعد از طلاق تجربه می کنند، اشاره کنیم.
طلاق پیامدهای منفی دارد که می تواند برای هر دو جنس، ولی به طور متفاوت مشکلاتی ایجاد کند. پیامدهای اجتماعی، روانی، امنیتی، مالی، عاطفی، جنسی و … زیادی با وقوع طلاق در انتظار افراد است. در این مطلب قصد داریم به مشکلاتی که زن و مرد بعد از طلاق تجربه می کنند، اشاره کنیم. با این امید که همه افراد هنگام ازدواج با درایت بیشتری همسر خود را انتخاب کنند تا بتوانند زندگی شان را حفظ کنند. کمتر کسی است که بعد از طلاق بتواند زندگی عادی و روزمره خود را از سر گیرد. لااقل مدتی از نظر روانی، اجتماعی و … درگیر خواهد بود. برخی از مهم ترین مشکلات بعد از طلاق از جنسی هستند که در ادامه می خوانید.
یکی از مشکلات بعد از طلاق حس گناه نسبت به فرزندان است
حس گناه
بحث مهمی به نام احساس گناه وجود دارد که تقریبا در همه افرادی که از همسرشان جدا شده اند، دیده می شود. حس گناه ممکن است نسبت به خود یا فرزند باشد. احساس گناه نسبت به قربانی شدن فرزندان در این رابطه که خوشبختی آنها دستخوش تغییر خواهد شد و آینده از نظر ازدواج، تحصیل و … دچار مشکل می شوند، وجود دارد. از طرفی فرد احساس گناه نسبت به خود دارد که چرا وارد این رابطه شده است. گاهی لجبازی هایی از سوی مرد مشاهده می شود که اجازه دیدن فرزندان را از خانم می گیرد.
بررسی مشکلات بعد از طلاق
چنین حرکتی از نظر عاطفی برای زنان مشکلات زیادی ایجاد می کند و احساس گناه را چند برابر خواهد کرد. مادری که نمی تواند حس مادرانه خود را ابراز کند و به دلیل شرایط نامساعد از فرزندان خود دور افتاده، دچار مشکلات زیادی می شود.
مشکلات بعد از طلاق را چگونه حل کنیم ؟
ترس از آینده
مبهم شدن و ترس از آینده برای هر دو جنس نیز مشکلی است که بعد از طلاق دیده می شود. البته این حالت بیشتر در زنان مشهود است. مثلا این که در مورد مسائل اقتصادی چه کار باید انجام دهند؟ یا اگر فرزند و فرزندانی هم وجود داشته باشند، چگونه قرار است از آنها نگهداری شود؟
دوگانگی نقش
نگهداری از فرزندان به صورت تک والدی کار دشواری است. مردان و حتی زنان نمی توانند به تنهایی از پس فرزندان بربیایند. مردان باید زمان بیشتری را برای حل مسائل اقتصادی و معیشتی خانواده بیرون از خانه به سر ببرند. هر دو جنس نقش خاصی برای فرزندان ایفا می کنند. هیچ کدام قادر نیستند نقش دیگری را برای فرزند بازی کنند.مشکلات بعد از طلاق دوگانگی نقشی است که مرد یا زن بعد از طلاق باید به اجبار بازی کند. یعنی وقتی پدر دور است، مادر باید نقش پدر را برای فرزندش بازی کند و برعکس. چنین کاری عملا ممکن نیست و بسیار دشوار است. مثلا وقتی پدر فرزند را تقبل می کند،چگونه می تواند هم ماموریت کاری خود را انجام دهد و هم به غذا و درس و مشق فرزندش رسیدگی کند؟
ناامیدی و افسردگی
ناامیدی و افسردگی از شکست در یک رابطه که زمان زیادی برای آن صرف شده نیز یکی از مسائل مهمی است که بعد از طلاق برای هر دو طرف اتفاق می افتد.
کم کردن مشکلات بعد از طلاق
طلاق منفور ترین حلال خداست که عواقب زیادی دارد.
قطع ارتباط عاطفی
قطع ارتباط عاطفی با جنس مخالف نیز یکی از آسیب هایی است که در طلاق افراد دیده می شود. ممکن است ازدواج دوباره تکرار نشود و در این موقع احتمال شکل گیری رابطه های خارج از عرف وجود دارد که زمینه را برای مشکلات بعدی مهیا می کند. مردان ممکن است اصلا تمایلی برای ازدواج بعدی نداشته باشند و با پیدا کردن دوست و … بخواهند نیازهای جنسی خود را برطرف کنند ولی زنان عمدتا سعی دارند مردی را پیدا کنند تا مسائل عاطفی آنها را پوشش دهد. وقتی برای برطرف کردن نیازهای عاطفی دوستی اتفاق می افتد، ناخودآگاه روابط زناشویی هم برقرار می شود که راه را برای فساد اخلاقی هموار می کند. گاهی هم ازدواج های شتاب زده صرفا برای جلوگیری از تنهایی دیده می شود که این نوع از ازدواج ها می تواند موجب طلاق بعدی شود و تبعات آن هم برای افراد بسیار سنگین است.
حس تعارض
مورد بعدی احساس تعارضی است که بعد از طلاق برای هر دو جنس اتفاق می افتد. مثلا زن یا مرد بعد از طلاق به خوبی های یکدیگر فکر می کنند. گاهی هم تنفری نسبت به هم پیدا می کنند و فقط مشکلات و بدی ها را مرور می کنند. دو نظر متضاد این کشمکش ذهنی را پدید می آورند که آیا واقعا طلاق درست بوده یا نه؟ چون زن یا مرد نمی توانند این دو وجه را یکپارچه کنند.
اختلال در مدیریت خانواده
اختلالی که در مدیریت زندگی ایجاد می شود نیز می تواند به تغییرات روانی شدیدی در هر دو طرف منجر شود.
علل مشکلات بعد از طلاق
درگیری های لفظی خانوادگی، اقتصادی و … باعث می شود افراد روحیه خود را از دست بدهند. فرض کنید مرد مهریه سنگینی پرداخت کرده یا قرار است پرداخت کند. این موضوع فشار مالی زیادی روی دوش مرد خواهد گذاشت. این که فرزندان قرار است کجا بمانند و با کدام والد زندگی کنند نیز فشار زیادی به هر دو طرف وارد می کند.مدیریت چنین شرایطی کار بسیار دشواری است و این حس را به طرفین طلاق می دهد که زندگی کاملا از دست آنها خارج شده است.
مشکلات بعد از طلاق
دوگانگی نقشی است که مرد یا زن بعد از طلاق باید به اجبار بازی کند
اختلال در الگوگیری فرزندان
الگوگیری فرزندان هم دچار اختلال می شود. همان طور که می دانید پسرها از پدر خود الگو می گیرند و دخترها از مادرشان. وقتی مادر حضانت فرزند را بر عهده می گیرد و فرزند پسری هم دارد، همانندسازی پسر با پدری که حضور ندارد دچار اختلال خواهد شد یا فرض کنید دختر با والد پدر زندگی می کند. قطعا چنین دخترانی هنگام رسیدن به سن بلوغ دچار مشکل خواهند شد. دختران مسائل بلوغ خود را با پدر مطرح نمی کنند. اگر هم مطرح کنند، کاری از دست پدر بر نمی آید. در یک خانواده از هم گسیخته بعضی از یادگیری ها، به خصوص یادگیری های جنسیتی به خوبی مسیر خود را طی نمی کند.
فرزندان نیز از این موضوع شاکی هستند و اغلب آنها از این که یک والد وجود ندارد، ابراز نارضایتی می کنند. مسائل مربوط به دوران نوجوانی پسرها را پدرها و مسائل مربوط به دوران نوجوانی دختران را مادرها می دانند. فرزندان سعی می کنند مسائل عاطفی خود را با مادر بازگو کنند.
مشکلات بعد از طلاق چه هستند
دشواری ازدواج مجدد
ازدواج مجدد به خصوص با فرزندان نیز بعد از طلاق مشکلات زیادی ایجاد می کند داشتن فرزند طرف مقابل و ادغام فرزندان با یکدیگر، اختلاف نظرها و حضور نامادری و ناپدری در خانه جدید ممکن است مشکلات عدیده ای با خود به همراه آورد. حتی گاهی دیده می شود فردی که سابقه طلاق دارد، اگر حرف حقی هم بزند این طور قلمداد می شود که اشتباه می گوید و چون نتوانسته با همسر قبلی زندگی کند حتما مشکلی دارد.
افزایش دخالت خانواده ها
در جامعه ما خانم ها بیشتر از آقایان از طلاق آسیب می بینند. خانواده ها در ایران به دخترها با دید دیگری نگاه می کنند. آنها در این موارد سعی می کنند دختری را که طلاق گرفته، حفاظت کنند. در واقع تصمیم گیری از سوی والدین و برادرها گاهی باعث دخالت در امور زندگی دختر می شود. این که مکان زندگی او را تعیین یا هنگام رفت و آمد، او را کنترل کنند و … باعث می شود قدرت حرکت و ورود به زندگی اجتماعی از یک زن سلب شود. زنی که سال ها زندگی به سبک خودش داشت، دوباره باید به گذشته برگردد و از سبک و سیاق خانواده خود اطاعت کند.
افسردگی یکی از مشکلات بعد از طلاق است .
تنهایی آزار دهنده
تنها زندگی کردن خانم ها نیز آزار دهنده است. تنها ماندن در یک خانه یا آپارتمان ممکن است باعث ناراحتی، ترس و … شود. همچنین هزینه تنها زندگی کردن و اجاره یا خرید یک جا برای خانم هایی که شاغل نیستند، بسیار دشوار است.
آشنایی با مشکلات بعد از طلاق
چه کسی قرار است از نظر مالی خانم مطلقه را حمایت کند؟ طبیعی است که چنین فردی باید دوباره به خانه پدری خود برگردد. حال اگر فرزندی هم داشته باشد، مشکل بیشتر است و در واقع حریم خصوصی او تخریب خواهد شد. حتی دیده می شود که خانواده پدری ممکن است از نظر مالی اصلا توانایی پذیرش فرد دیگری را نداشته باشند و دختری که طلاق گرفته بر آنها تحمیل شود.
عاطفه قوی تر؛ مشکلات روانشناختی و جسمانی بیشتر
احتمال ابتلای خانم هایی که عاطفی تر و حساس تر هستند به مشکلات روانشناختی و جسمانی بیشتر می شود. مشکلات روانشناختی و جسمانی در تعاملات و ارتباطات بعدی خانم در محیط خانه و جامعه مشکل ایجاد می کند.
دشوار شدن تفریح برای خانم ها
تنها بودن خانم ها در تفریحات او هم اثرگذار است. فرض کنید خانم تنها قرار است به شهر دیگری سفر کند. در کشور ما معمولا هتل ها از پذیرش خانم تنها امتناع می کنند. حتی اگر بتواند اتاقی هم رزرو کند، شرایط ایمنی مکان برای یک خانم مورد سوال است.
کاهش فرصت ازدواج
فرصت ازدواج بعد از طلاق کاهش می یابد. در جامعه ما فرصت ازدواج برای دخترها بسیار پایین آمده و سن ازدواج نیز بالا رفته، چه رسد به خانمی که طلاق گرفته و فرزندی هم دارد. فرصت ازدواج برای چنین افرادی به شدت پایین می آید.
دیدگاه عامیانه و آزار دهنده مردم
دیدگاه مردم نسبت به مرد یا زن طلاق گرفته منفی است، ولی نسبت به خانم ها بیشتر است. اگر از خانواده شروع کنیم، می بینیم که زنان فامیل سعی می کنند چنین خانمی را از جمع هایی که همسران شان در آن حضور دارند، دور کنند. بدین معنا که ممکن است خانم مطلقه قصد سوئی داشته باشد. این دیدگاه منفی برای مردان هم ممکن است وجود داشته باشد ولی برای زنان بیشتر است.
افزایش افسردگی و ناامیدی
مردان هم ممکن است به دلیل فشار مالی و اقتصادی ناشی از طلاق، ناتوانی و درماندگی در کنترل فرزندان و … دچار ناامیدی و افسردگی شوند. اصولا مردها کمتر در مورد این مسائل با دیگران صحبت می کنند و حتی تمایلی هم به مشاوره ندارند و همین موارد می تواند از نظر روانی و جسمی تاثیر منفی داشته باشد.
افزایش میزان بدبینی
بدبینی در هر دو جنس بعد از طلاق مشاهده می شود ولی این عارضه در مردان شدیدتر است.در خانه ای که خانم حضور ندارد، کسی که محور عاطفی خانواده است، خاموشی چراغ خانه رخ می دهد و خانه سرد و بی روح است.
افزایش میزان بروز سوگ
در هر دو جنس ممکن است سوگ اتفاق بیفتد و هر دو در طلاق آسیب می بینند،ولی این آسیب بیشتر متوجه خانم هاست. به همین دلیل است که در مشاوره ازدواج تاکید می شود دو نفر یکدیگر را به خوبی بشناسند تا جلوی چنین پدیده های نابسامان و مخربی برای بنیان خانواده گرفته شود.
بی تردید اتفاقهایی مانند ازدواج و طلاق از مهم ترین نقاط عطف زندگی به شمار می‌روند اما شرایط طلاق توافقی به سبب ماهیت خود سلامت فرد را از جنبه‌های گوناگون مورد تاثیر قرار می‌دهد.
طلاق همراه خود سبب تغییراتی در زندگی می‌شود که البته بخشی از روند طبیعی آن محسوب می‌شود اما سازگار شدن مردان و زنان مطلقه با این تغییرات مستلزم زمان است. تحقیقات متعددی روی تاثیرات جسمی و روانی طلاق بر سلامت اشخاص صورت پذیرفته است و این تحقیقات نشان می‌دهند که اشخاص مطلقه باید نسبت به سلامت خود بیش از دیگر اشخاص نگران باشند.
طبق تحقیقات پژوهشگران دانشگاه شیکاگو آمریکا از لحاظ سلامت جسمی، اشخاص مطلقه ۲۰ درصد بیش از اشخاص متاهل در معرض ابتلا به بیماری‌هایی مانند بیماری‌های قلبی و عروقی، دیابت و سرطان قرار دارند.
استرس‌های قبل، حین و پس از طلاق، طولانی مدت بوده و سبب ایجاد فرایندهای بیولوژیکی در اشخاص می‌شود؛ این فرایندها منجر به بیماری‌های قلبی و عروقی خواهد شد و روند ابتلا به سایر بیماری‌های مزمن را نیز تسریع می‌کند.
استرس سبب بروز التهاباتی در بدن می‌شود؛ التهاب یک عامل خطر بروز حمله قلبی به شمار می‌رود. برخی دیگر از مطالعات نشان می‌دهد که عادات زندگی اشخاص پس از آن تغییر می‌کند بطور مثال اشخاص دو سال پس از آن به تدریج دچار اضافه وزن می‌شوند.
برخی از تحقیقات نیز نشان می‌دهد، مردان مطلقه پس از جدایی از همسر خود کمتر ورزش می‌کنند، کمتر بهداشت فردی را رعایت می‌کنند؛ بیشتر سیگار می‌کشند و به دیگر رفتارهای پرخطر تمایل بیشتری دارند.
خشم، انزوا، اضطراب، افسردگی، ترس از بی کفایتی، احساس نا امنی و احساس شکست از دیگر تبعات آن روی سلامت روان اشخاص به شمار می‌رود.
زنان بیش از مردان آسیب می‌بینند
طلاق شکستی است که در مسیر طبیعی زندگی زن و مرد، اختلال ایجاد می‌کند؛ هر شکستی تبعات روانی خاص خود را دارد و این مساله در زنان و مردان تفاوتی نمی‌کند.
با این وجود با توجه به ضوابط اجتماعی حاکم بر جامعه، طلاق برای زنان، آسیب‌های بیشتری به همراه دارد. اشخاص پس از آن دچار انزوا می‌شوند چراکه اشخاص فامیل و حتی دوستان به دلایل فرهنگی و باورهای اشتباه از آنان دوری می‌کنند.
راهکار بازگشت به زندگی پس از طلاق
اغلب اشخاص پس از طلاق تلاش می‌کنند که قبل تلخ خود را فراموش کنند اما هرگز نمی‌توان زمانی که متعلق به تجربه قبل است، فراموش کرد.
اشخاص عملا در زمان جدایی احساسات ناخوشایندی مانند خشم، غم، تنفر و یا شوک، انکار و کوچک انگاری پدیده طلاق را تجربه می‌کنند. افراد باید در ابتدا طلاق را پذیرفته و آماده ورود به مرحله تازهی از زندگی شوند و از قبل خود عبرت بگیرند.
طلاق باید دروازه ورود به یک زندگی سالم تر و شادتر باشد و اشخاص پس از آن باید به شدت به تغذیه سالم و ورزش توجه داشته باشند.
یکی از بهترین راهکارها برای بازگشت به زندگی طبیعی، پس از طلاق، پناه بردن به خانواده و استفاده از حمایت‌های نزدیکان است.
افسردگی یکی از شایع ترین مشکلات پس از طلاق است و اشخاص مطلقه داین روزها آمار طلاق به شدت بالا رفته است؛ بیشتر طلاق ها شاید با یک مشاوره درست می‌توانست منجر به ادامه زندگی شود.به اذعان کارشناسان هرچند باید با ریشه یابی و کشف علل و عوامل آن از آمار آن کاستر صورت تصمیم به ازدواج مجدد حتما باید مشاوره‌های لازم را با متخصصان مربوطه انجام دهند تا دوباره دچار شکست نشوند و با گام‌های محکم تر و انگیزه بهتری، زندگی تازه را آغاز کنند.
آیا زمان طلاق فرا رسیده است؟
این روزها آمار طلاق به شدت بالا رفته است؛ طلاق‌هایی که شاید با یک مشاوره درست می‌توانست منجر به ادامه زندگی شود. به اذعان کارشناسان هرچند باید با ریشه یابی و کشف علل و عوامل طلاق از آمار آن کاست، اما به صفر رساندن آمار طلاق نه مطلوب و نه ممکن است.
از این منظر، هرچند طلاق، پدیده مذموم و نکوهیده ای در فرهنگ و شرع ما به شمار می‌رود اما محققان طلاق را بهتر از پیامدهای یک ازدواج پراسترس و پرتنش می‌دانند؛ ازدواج‌های ناموفقی که با خشم و تنش همراه می باشند و پیامدهای روحی و روانی بسیاری را به دنبال دارند.
شکی در این مساله وجود ندارد که تصمیم به انتخاب به پایان دادن یک زندگی مشترک باید به دقت از همه ابعاد و جهات، بررسی شود چراکه طلاق می‌تواند ثبات مالی، اجتماعی و عاطفی اشخاص را تحت تاثیر قرار دهد.
بنابراین اشخاص قبل از طلاق باید بارها به نتایج و عواقب آن فکر و تمام پیامدهای روانی، جسمی، اجتماعی، امنیتی و مالی آن را ارزیابی کنند و البته اگر پای کودکی در میان باشد، آن آثاری مضاعف خواهد داشت.
سرپرستی فرزندان بعد از طلاق
پس از طلاق نگرانی در مورد حضانت فرزندان و سرنوشت آنان در مادران بیش از پدران مشاهده می‌شود. با این حال تنش‌ها و بحران‌هایی که زن در مراحل پیش و پس از طلاق تجربه می‌کند، بر کمیت و کیفیت نقش والدینی او تأثیرگذار است. از طرفی طلاق با نوعی شوک و وحشت بر فرزندان همراه است.
موضوع حضانت و سرپرستی بچه که معمولاً به رفتارهای منفی و انتقام‌جویانه و خصمانه می‌انجامد، پیامدهای بیشتری با خود به همراه خواهد داشت. بسیاری از مردان در فرآیند طلاق از کودک به عنوان وسیله انتقام‌جویی، فشار و آزار طرف مقابل استفاده می‌کنند و زنان به دلیل قدرت پایین‌تر، از این موضوع آسیب بیشتری خواهند دید.
امروز بهترین روز زندگیم بود تو چند سال اخیر، بالاخره بعد یکسال و سه ماه دخترم رو دیدم، خیلی بهمون خوش گذشت با اینکه هوا سرد بود فقط تو خونه بودیم، اما کلی بهمون خوش گذشت؛ هر چند این خوشی‌های من با اشک گاهگاهی همراه بود، اما مزش عالی بود، براتون بگم این یه روز دیدار با هزار بدبختی جور شد و بابای دخترم در جریان این دیدار نبود، بچم بهم می‌گفت خاله! کلی باهاش بازی کردم.
احتمال تشکیل مجدد خانواده بعد از طلاق
بدبینی و انزوای اجتماعی، احساس تنهایی، عدم امنیت در کنار دیگران، بی‌پناهی و ناامنی عاطفی؛ از ویژگی‌های زنان پس از جدا شدن است. به‌ویژه قضاوت‌های تنگ‌نظرانه و بدبینانه دیگران باعث احساس ناامنی از حضور در جمع و به حاشیه‌راندن زنان می‌شود.
از سویی تلخی‌های زندگی پر از التهاب پیش از آن و نیز فشارهای روحی و روانی در دوران طلاق، باعث نوعی گریز و نگاه منفی افراطی نسبت به تشکیل مجدد خانواده خواهد بود.
هم زنان و هم مردان پس از طلاق از ازدواج مجدد بیزار هستند. این احساس بیزاری ناشی از تجارب دردناکی است که در دوران زندگی مشترک در آن تجربه کردند و از این‌رو حاضر نیستند تجربه مشابهی را بپذیرند. با این حال برخی زنان به دلیل مشکلات زندگی مجبور به ازدواج مجدد می‌شوند و عموماً چون با محدودیت‌هایی مواجه هستند، انتخاب‌های خوبی ندارند.
همچنین درباره دانفوس بخوانید.
