یکی از هیجان انگیزترین و خوشایند ترین بخش زندگی هر فردی، ازدواج و تشکیل خانواده می باشد. همه افراد با هدف این که یک عمر در کنار فرد مورد علاقه خود زندگی کنند ازدواج می کنند، اما متاسفانه این امر گاهی منجر به جدایی می شود و طلاق صورت می گیرد. طلاق در اصل به معنای خاتمه دادن به زندگی زناشویی به لحاظ شرعی و قانونی می باشد. اتفاقی بسیار ناخوشایند است که بنا به دلایل مختلف از جمله خیانت یکی از طرفین یا دخالت خانواده های زوجین در زندگی زناشویی آن ها، حتی ناباروری یکی از زوجین و ... می توانند اتفاق انجام گیرد.. گاهی اقدام به طلاق گرفتن و جدایی، یک طرفه می باشد که در این صورت احتمال این که طرف دیگر طلاق را قبول نکند وجود دارد. در این حالت طلاق گرفتن بسیار دشوار خواهد بود و احتمال دارد چندین ماه طول بکشد. اما گاهی دیده می شود که طرفین توافق کرده و هر دو با هم اقدام به انجام مراحل طلاق توافقی می کنند. به این نوع، "طلاق توافقی" گفته می شود که بهترین روش نیز برای جدایی، طلاق توافقی می باشد. برای آشنایی بیشتر با طلاق توافقی و مراحل و مدارک آن مقاله زیر را مطالعه نمایید.
برای طلاق توافقی چه مدارکی نیازمند است و چه مراحلی باید طی شود؟
همان طور که در بالا اشاره شد، وقتی زوجین در مسائلی مانند عدم سازش با یکدیگر، مهریه یا در صورت داشتن فرزند بر روی حضانت فرزند به تفاهم می رسند، تصمیم به جدایی می گیرند. که در این صورت باید مدارکی را تهیه و مراحلی را طی کنند. زوجین هر دو باید وکالت نامه را امضا کنند، شناسنامه و کارت ملی وکپی مدارک شناسایی زوجین باید آماده باشد، هم چنین سند ازدواج نیز نیاز است. علاوه بر آن ها از خانم ها برای بارداری تست می گیرند و گواهی این تست بارداری نیز باید باشد.
سپس زن و مرد باید به همراه مدارک گفته شده به دادگاه مراجعه کنند، و فرم درخواست طلاق توافقی را تکمیل نمایند. در این مرحله باید تمامی مسائل از جمله مهریه و حضانت فرزند و ... مشخص شود و در فرم ثبت کنند. سپس به حکم دادگاه زوجین باید فردی را از نزدیکان برای مذاکره و مصلحت انتخاب کنند. حتی اگر داوران انتخاب شده در طلاق زوجین به نتیجه نرسیده باشند، دادگاه حکم عدم سازش را صادر می کند. سپس زوجین باید به همراه گواهی عدم سازش به دفترخانه طلاق مراجعه کنند و پس از ارائه گواهی به آن ها، صیغه طلاق جاری می شود و سپس آن را ثبت می کنند. می توان گفت که، تمامی مسائلی که زوجین در طلاق توافقی، به تفاهم می رسند حدود 30 در صد از پرونده های طلاق را در دادگاه شامل می شود.
هم چنین باید دقت کرد که گواهی صادر شده از طرف دادگاه برای عدم سازش زوجین به مدت 3 ماه اعتبار دارد. یعنی اگر پس از 3 ماه زوجین بخواهند گواهی را برای ثبت صیغه طلاق به دفتر خانه ببرند، گواهی هیچ اعتباری ندارد و عمل طلاق توافقی انجام نمی گیرد.
طلاق توافقی چه مزایایی دارد؟
- در طلاق توافقی انواع پرونده های متعدد در دادگاه تشکیل نمی شود که در این صورت زوجین مجبور نیستند به محل دادگاه مراجعه مکرر داشته باشند.
- بین زوجین و خانوده های آن ها، سطح درگیری ها و تنش های طلاق کمتر می باشد.
- اگر زوجین فرزند داشته باشند، استرس کمتری در فرزندان ایجاد می شود و به اتفاقات تلخ و اختلافات و دعوا هایی را که فرزندان سایر زوجین در طلاق های یک طرفه می بینند، دچار نمی شوند.
- گواهی که از طرف دادگاه باید صادر شود، در مدت زمان بسیار اندکی انجام می گیرد، در نتیجه کار ها سریع تر انجام می شود.
- چون در طلاق توافقی مدت زمان اعتبار گواهی عدم سازش 3 ماه می باشد، مزیتی دارد. این است که این امر سبب حفظ دوام عقد نکاح می شود اما در طلاق های دیگر، بدون مدت اجرایی است و هر لحظه دوام زندگی را تهدید می کند.
- یکی دیگر از مهم ترین مزایای طلاق توافقی این است که چون جدایی بدون دعوا و اختلاف می باشد و حرمت ها در هر دو طرف حفظ می شود، احتمال بیشتری دارد که در آینده زوجین دوباره به زندگی با یک دیگر برگردند. در حالی که در طلاق های یک طرفه احتمال این امر بسیار پایین و حتی غیر ممکن می باشد.
شرایط حضانت فزرزندان در طلاق توافقی چگونه می باشد؟
در بعضی موارد مشاهده می شود که حضانت فرزند به صورت کاملا توافقی بر عهده یکی از زوجین می باشد. اما پس از مدت ها، طرفی که حضانت را واگذار کرده بود تمایل دارد حضانت فرزند را از طرف دیگر بگیرد که در این صورت دادگاه این درخواست او را قبول می کند "چرا که بر اساس ماده 1168 قانون مدنی، نگهداری اطفال، هم حق و هم تکلیف ابوین است".
اگر فرزند دختر باشد تا 7 سالگی حضانت بر عهده مادر می باشد. اگر مادر در طلاق توافقی حضانت دختر 4 ساله را بر عهده پدر قرار دهد و حضانت را از خود سلب کند، این سلب کردن اعتباری ندارد و اگر مادر بعدا پشیمان شود حتی پس از طلاق توافقی نیز می تواند به دادگاه مراجعه کند و حق حضانت دختر خود را درخواست کند.
اگر یکی از زوجین در طلاق توافقی حق ملاقات با فرزند خود را نیز از خود سلب کند، همانند حضانت فاقد اعتبار است و طرف اگر پشیمان شد، پس از طلاق نیز می تواند به دادگاه مراجعه کند و تقاضای ملاقات فرزند خود را داشته باشد.
مشکلات طلاق توافقی
در طلاق توافقی، پس از صدور حکم طلاق توافقی، مرد نیازی به مراجعه و حضور داشتن در محضر را اجبار نمی داند، اما چون این طلاق به صورت توافقی بین طرفین است به لحاظ قانونی هم باید هر دو طرف در آن جا حضور داشته باشند و نمی توان توافق طرفین را با الزام همراه کرد بنابراین باید برای حل این مشکل طرفین رفتن به محضر را به عنوان بخشی از تعهد های خود در دادخواست ذکرکنند تا در حکم دادگاه صادر شود.
در نهایت این که بهترین روش جدایی، طلاق توافقی می باشد، اما تشکیل خانواده کار سختی است پس توصیه می کنیم پس از تشکیل خانوده مواظب رفتار های خود باشید تا هیچ جدایی میان شما صورت نگیرد و در کنار خانواده و فرزندان خود باخوشی زندگی کنید.
حق طلاق زن و مرد در قانون
یکی از مهم‌ترین و دشوارترین پرونده‌های خانواده زمانی‌ست که زن درخواست طلاق می‌دهد. حتماً می‌پرسید چرا. در قانون اساسی ایران حق طلاق با مرد است و زن تنها در شرایط خاصی می‌تواند درخواست طلاق کند. اگر مرد طلاق ندهد و زن در شرایطی درخواست طلاق کند که شروط دوازده‌گانه شامل مرد نمی‌شود، باید دلایل قانع‌کننده‌ای برای دادگاه داشته باشد تا خطبه طلاق خوانده شود. در غیراین‌صورت باید به‌گونه‌ای رضایت مرد را برای طلاق‌دادن جلب کند.
در چه شرایطی زن حق درخواست طلاق دارد؟
همان‌گونه که در بالا اشاره شد حق و اختیار طلاق با مرد است. اما زن نیز در شرایطی خاص می‌تواند درخواست طلاق کند. شرایط داشتن حق طلاق برای زن به شرح زیر است.
زن در سه مورد می‌تواند درخواست طلاق دهد و با موفقیت انجام شود
استناد به شروط دوازده‌گانه عقدنامه؛ البته اگر مرد آن‌ها را امضا کرده باشد.
در صورتی که ادامه زندگی مشترک باعث عسر و حرج زن باشد؛ یعنی شرایط به‌گونه‌ای باشد که زن دچار سختی و تنگنا شده باشد.
داشتن حق طلاق
زن اثبات کند که شش ماه نفقه دریافت نکرده است.
زن بد رفتاری شوهرش را اثبات کند.
زن اثبات کند که شوهرش مبتلا به بیماری لاعلاج است.
اثبات جنون مرد زمانی که امکان فسخ ازدواج نباشد.
اشتغال مرد به شغلی که به حیثیت و آبروی زن و مصالح خانوادگی او لطمه بزند.
اعتیاد شوهر به مواد مخدر یا الکل طوری که ادامه زندگی زناشویی را برای زن دشوار کند.
اگر شوهر به حبس برای مدت پنج سال یا بیشتر محکوم شده باشد.
شوهر زندگی زناشویی را به‌مدت شش ماه متوالی بدون عذرموجه ترک کرده باشد.
اگر شوهر به مجازات حدی و تعزیری محکوم شده باشد.
مرد بعد از گذشت پنج سال زندگی نتواند بچه‌دار شود.
مرد بدون اجازه همسرش مجدد ازدواج کند.
مرد بعد از شش ماه از رجوع زن به دادگاه مفقودالاثر شود.
در قانون اساسی برای شرایطی که زن خواهان طلاق باشد و اگر مرد طلاق ندهد پیش‌بینی‌هایی شده است. در زیر چند نمونه از این ماده‌های قانون مدنی آمده است.
ماده ۱۱۱۹ قانون مدنی: طرفین عقد ازدواج می‌توانند هر شرطی که مخالف با مقتضای عقد مزبور نباشد در ضمن عقد ازدواج یا عقد لازم دیگر بنمایند. مثل اینکه شرط شود هرگاه شوهر زن دیگر اختیار کند یا در مدت معینی غایب شود یا ترک انفاق نماید یا علیه حیات زن سوء‌قصد کند یا سوء‌رفتاری نماید که زندگانی آن‌ها با یکدیگر غیرقابل‌تحمل شود، زن وکیل و وکیل در توکیل باشد که از اثبات تحقق شرط در محکمه و صدور حکم نهایی خود را مطلقه سازد.
ماده ۱۱۲۹ قانون مدنی: در صورت استنکاف شوهر از دادن نفقه و عدم‌امکان اجرای حکم محکمه و الزام او به دادن نفقه زن می‌تواند برای طلاق به حاکم رجوع کند و حاکم شوهر او را اجبار به طلاق می‌نماید؛ همچنین در صورت عجز شوهر از دادن نفقه.
ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی: اگر دوام زوجیت موجب عسر و حرج زوجه باشد، وی می‌تواند به حاکم شرع مراجعه و تقاضای طلاق کند. چنانچه عسر و‌حرج مذکور در محکمه ثابت شود، دادگاه می‌تواند زوج را اجبار به طلاق نماید و در صورتی که اجبار میسر نباشد زوجه به اذن حاکم شرع طلاق داده می‌شود.
طلاق خُلع چیست؟
بعید نیست سرنوشت یک زندگی مشترک به جایی برسد که زن چنان از زندگی خود ناراضی باشد که حتی یک لحظه حاضر به ادامۀ رابطۀ ازدواج نشود. ولی برعکسِ زن، شوهر حاضر به طلاق‌دادن همسر نباشد. در این وضعیت اگر مرد طلاق ندهد زن می‌تواند در خواست طلاق کند و طلاق او در این حالت «خلع» نام خواهد داشت.
خُلع و مُبارات دو نوع طلاق توافقی در فقه و حقوق اسلامی هستند که در آن زن با واگذاری مالی به شوهر از وی طلاق می‌گیرد. طلاق خلع آن است که زن به واسطهٔ کراهتی که از شوهر دارد، در برابر مالی که به شوهر می‌دهد، طلاق بگیرد؛ اعم از اینکه مال مزبور عین مهر، معادل آن، بیشتر یا کمتر از مهر باشد. این طلاق مربوط به زمانی‌ست که زن از شوهر به‌قدری تنفر پیدا کرده باشد که حاضر شود با پرداخت پول از قید همسریِ وی رها شود. به‌همین‌جهت در فرهنگ عامه از عبارت «مِهرَم حلال و جانم آزاد» در اشاره به این نوع طلاق استفاده می‌کنند.
حقوق زنان در زمان طلاق
اگر زنی به هر دلیل از شوهرش ناراضی باشد و به بیان دیگر از زندگی زناشویی با مرد «کراهت» داشته باشد، باتوجه‌به اینکه اختیار طلاق با مرد است، زن می‌تواند با دادن مقداری مال به زوج یا بخشیدن مقداری از مهریۀ خود، نظر او را تغییر داده و موافقت او را برای طلاق جلب کند. در این نوع طلاق برای مرد حق رجوع یا بازگشت وجود ندارد. اکثر زنان برای آنکه بتوانند همسران خود را راضی به طلاق کنند به جز مهریه، تمام حقوق مالی خود را نیز می‌بخشند تا بتوانند طلاق خود را بگیرند.
